Żydówki były więzione w „Łazarzu”

Jutro przypada Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holocaustu. Przy tej okazji chcemy przybliżyć bardzo mało znane fakty związane z zagładą Żydów, a dotyczące naszego miasta.

Jak się okazuje, w budynkach kompleksu św. Łazarza przy dzisiejszej ulicy Mickiewicza Niemcy zorganizowali obóz dla kobiet narodowości żydowskiej. Judenlager Tremessen funkcjonował przez kilka wojennych miesięcy.

Dokumenty w tej sprawie odszukał w łódzkim archiwum dr Andrzej Leśniewski. Dlaczego w Łodzi? W tym mieście bowiem utworzono w czasie wojny Getto Litzmannstadt.

Jak można się dowiedzieć z zachowanych dokumentów, kierownictwo getta wysyłało oferty do niemieckich urzędów pracy, w których proponowano „wynajęcie” robotników do różnych prac. Organizację tego procederu nadzorowało i zatwierdzało SS. Opłaty za ich pracę skrupulatnie egzekwowały władze getta.

W ten sposób trafiła do Trzemeszna grupa Żydówek. Pracowały m.in. przy sprzątaniu ulic. Ich obecność pojawia się we wspomnieniach najstarszych mieszkańców Trzemeszna. Bywały przypadki podawania im żywności przez mieszkańców, na co oko przymykał niemiecki strażnik.

W przygotowywanym przez dr. A. Leśniewskiego drugim tomie książki o II wojnie w Trzemesznie znajdzie się osobny rozdział dotyczący Judenlager Tremessen. Zostaną w nim zamieszczone dokumenty, w tym nazwiska kobiet więzionych w trzemeszeńskim obozie.

Kwerenda w archiwach była możliwa dzięki dofinansowaniu gminy Trzemeszno, jakie Fundacja”Kierunek Kultura” uzyskała w ub. roku w ramach ogłoszonego konkursu.

Związek z opisanym obozem może mieć załączone przez nas zdjęcie. Pochodzi ono ze zbiorów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków i przedstawia właśnie kompleks św. Łazarza. Zostało wykonane w 1941 roku przez fotografa o nazwisku Graubner. Bliższych okoliczności jego wykonania nie udało nam się ustalić.